Жалақы және жұмыс: Депутат әйелдерге ұнайтын ұсыныс жасады

Мәжіліс депутаты Ажар Сағандыкова Қазақстандағы әйелдерге артылатын қосымша еңбек жүктемесіне назар аударды, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.

Депутаттың айтуынша, қазіргі заңнама формалды түрде теңдік ұсынады, бірақ әйелдер күнделікті жалақысы төленетін жұмыс, балаларды тәрбиелеу, үй шаруасы және қарттар мен ауыр науқас туыстарына күтім көрсету сияқты міндеттерді қатар атқарады.

Зерттеулер көрсеткендей, әйелдер Қазақстанда күнделікті шамамен 480 минут төленетін жұмысқа және қосымша 240 минут төленбейтін отбасылық еңбекке жұмсайды. Балалар мен қарттар күтімі жұмысының 95%-ын әйелдер атқарады. Осылайша, олардың күнделікті жалпы жүктемесі 13 сағатқа дейін жетіп, созылмалы шаршау, эмоционалды күйзеліс және денсаулыққа қауіп тудырады. Сонымен қатар, жалақыдағы гендерлік айырмашылық (шамамен 15%) әйелдердің экономикалық әлсіздігін күшейтеді.

Әйелдерге, әсіресе ерекше қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелейтін және ауыр науқас туыстарына күтім көрсететіндерге, ерекше көңіл бөлінуі қажет. Мұндай отбасыларда күтім күніне шамамен 6 сағатты алады, бұл ресми заңда көрсетілмеген “үшінші жұмыс күні” болып есептеледі, — деді депутат.

Халықаралық тәжірибе (Исландия, Ұлыбритания, Франция, Испания) көрсеткендей, апталық жұмыс сағатын қысқарту және икемді кесте әйелдердің стресс деңгейін 40%-ға төмендетеді, жұмыс пен отбасын үйлестіруді жақсартады, әрі еңбек өнімділігіне кері әсер етпейді. Көптеген елдерде арнайы күтім сағаттары мен күндері, сондай-ақ төленетін қысқартылған апта енгізілген.

Қазақстандағы заңнама кейбір кепілдіктер қарастырғанымен, нақты төлінбейтін еңбек көлемін есепке алмайды, сағат азайған кезде жалақы төмендейді, апталық норманы қысқартуға құқық бекітілмеген және күтім көрсететін әйелдер арнайы санат ретінде қарастырылмайды.

Депутат Сағандықованың ұсынысы бойынша:

• Әйелдерге, балалар мен ауыр науқас туыстарға күтім жасайтындарға жалақы сақталған жағдайдағы апталық жұмыс сағатын қысқарту құқығы берілуі керек;
• Арнайы күтім қажет әйелдер үшін икемді сағаттар мен күндер енгізіліп, құқықтары мен табысы сақталуы тиіс;
• Іс жүзінде икемді кестелер үлгілері, қашықтан немесе аралас жұмысқа басымдық, дискриминацияға жол бермеу сияқты ережелер бекітілуі керек;
• Сонымен қатар сала бойынша пилоттық жоба іске қосылып, қысқартылған жұмыс аптасының әйелдер денсаулығына, күтім сапасына, отбасының тұрақтылығына және еңбек өнімділігіне әсері бағалануы тиіс.