Мұғалімдердің еңбек демалысы: қанша күн және қалай төленеді?

 25 мамыр – мектептерде оқу жылының ресми аяқталатын күні. Емтихан кезеңі тәмамдалған соң, ұстаздар дәстүрлі түрде жыл сайынғы еңбек демалысына шығады. Осыған байланысты, еңбек демалысы қалай есептелетіні және оған қатысты төлем қалай жүргізілетіні жайлы саралап көрелік, деп жазады BAQ.KZ тілшісі.

Соңғы ресми мәліметтерге сәйкес, мұғалімдердің еңбек демалысының ұзақтығы және төлем тәртібі нақты заңнамалық негізге сай анықталған.

Мұғалімдерге қанша күн еңбек демалысы беріледі?

Оқу-ағарту министрлігінің мәліметі бойынша, барлық педагогке жыл сайынғы еңбек демалысы кем дегенде 56 күнтізбелік күн көлемінде беріледі. Бұл ұзақ мерзімді демалыс мұғалімдерге денсаулығын қалпына келтіруге, жан-жақты демалуға және отбасымен уақыт өткізуге мүмкіндік береді.

Еңбек демалысы екі түрге бөлінеді:

— Негізгі еңбек демалысы – барлық мұғалімдерге беріледі;

— Қосымша еңбек демалысы – экологиялық немесе радиациялық қауіпті аймақтарда тұратын ұстаздарға арналған.

Қосымша еңбек демалысының ұзақтығы:

— Экологиялық қолайсыз аймақтардағы мұғалімдерге – 7-ден 12 күнге дейін;

— Радиациялық қауіпі бар өңірлердегі педагогтерге – 5-тен 14 күнге дейін.

Еңбек демалысы қалай төленеді?

Мұғалім еңбек демалысына шыққанда, оған лауазымдық жалақы мөлшерінде сауықтыру жәрдемақысы төленеді. Бұл дегеніміз:

— Жәрдемақы мұғалімнің демалыс кезіндегі нақты жұмыс жүктемесіне сәйкес есептеледі;

— Қосымша ақы немесе үстемеақы жалақы мөлшеріне кірмейді.

Егер мұғалім қосымша жұмыс атқарса немесе уақытша жоқ қызметкердің міндеттерін орындаса, жәрдемақы төлеу тәртібі мынадай:

— Егер қосымша жұмыс негізгі жұмысынан бөлек емес, сол уақытта атқарылса, жәрдемақы тек негізгі жұмысқа төленеді;

— Егер қосымша жұмыс бөлек еңбек шарты бойынша және негізгі жұмыстан бөлек уақытта орындалса, жәрдемақы екі жұмыс үшін бөлек төленеді.

Ескерту:

— Демалыс кезінде мемлекеттік және басқа мереке күндері еңбек демалысына кірмейді;

— Еңбек демалысын есептегенде нақты жұмыс істеген уақыт қана есепке алынады.

«Отпуск» ақшасы қашан түседі?

Әрбір білім беру ұйымы еңбек демалысының төлемдерін уақытылы төлеуге жауапты.

Еңбек демалысының төлемі демалыс басталғанға дейінгі 3 жұмыс күнінен кешіктірілмей төленеді. Егер педагогтың еңбек демалысы демалыс кестесіне сәйкес келмесе, оған төлем демалыс берілген күннен бастап 3 жұмыс күнінен кешіктірмей төленуі тиіс.

Еңбек демалысын беру кезінде сауықтыруға арналған жәрдемақы лауазымдық жалақы мөлшерінде төленеді.

Білім беру ұйымдарының штаттық қызметкерлерінің (директор, әдіскер, әлеуметтік педагог, педагог-психолог, педагог-ассистент және басқалар) лауазымдық жалақысының мөлшері базалық жалақыны тиісті коэффициентке көбейту арқылы айқындалады.

Пән мұғалімдері үшін нормативтік оқу жүктемесі белгіленеді, сондықтан олардың лауазымдық жалақы мөлшері лауазымдық ақыны нақты оқу жүктемесіне көбейту және шыққан туындыны апталық нормативтік оқу жүктемесіне бөлу арқылы анықталады.

Нәтижесінде қосымша ақылар мен үстемеақыларды қамтымайтын жалақының негізгі бөлігі есептелінеді.

Нормативтік жүктемесі бар педагогтерге сауықтыруға арналған жәрдемақының мөлшері олардың еңбек демалысы берілген күнгі нақты оқу жүктемесінен есептеледі.

Қазақстанда еңбек демалысының қандай түрі бар?

Жұмыскерлерге демалыстың мынадай түрлері беріледі:

• төленетін жылсайынғы еңбек демалыстары;
• әлеуметтік демалыстар.

Жыл сайынғы еңбек демалысы жұмыскердің демалу, еңбекке қабілеттілігін бұрынғы қалпына келтіру, денсаулығын әрі жеке қажеттіліктерін қамалу үшін көзделген әрі айқын күнтізбелік күндеріне жұмыс орынның (мамандығының) сақаталуымен әрі орта айлық төлемімен беріледі.

Жұмыскерлерге келесі төленетін жыл сайынғы еңбек демалыстары беріледі:

• негізгі төленетін жыл сайынғы еңбек демалысы;
• қосымша төленетін жыл сайынғы еңбек демалысы.

Жұмыскерлерге әлеуметтік демалыстардың мынадай түрлері беріледі:

• жалақысы сақталмайтын демалыс;
• оқу демалысы;
• баланың тууына байланысты, жаңа туған баланы асырап алуына байланысты демалыс;
• баланың үш жасына келгеніне дейін жалақысы сақталмайтын демалыс;
• бір жыл ішінде үш жұмыс күнінен аспайтын көлемде скринингтік зерттеулерден өтуге арналған демалыс;
• кемінде үш жұмыс күні көлемінде он екі аптаға дейін жүктілігі бойынша медициналық есепке қоюға арналған демалыс.

Әлеуметтік демалыс деп ана болуға, скринингтік зерттеулерден өтуге, балалар күтіміне, өндірістен қол үзбей білім алуға қолайлы жағдайлар жасау мақсатында және өзге де әлеуметтік мақсаттар үшін жұмыскерді белгілі бір кезеңге жұмыстан босату деп түсіндіріледі.

Еңбек демалысы жұмыс берушінің актімен рәсімделеді.

Жалақысы сақталмайтын демалыстар:

Еңбек шартының екі жағынан келісімі бойынша жұмысшыға оның өтініші бойынша төлемақысыз еңбек демалысы берілуі мүмкін.

Төлемақысыз еңбек демалысының ұзақтылығы жұмысшы мен жұмыс берушінің арасындағы келісімі бойынша орнатылады.

Жұмысшының ескертуі бойынша жұмыс беруші төлемақысы сақталмайтын күнтізбелік бес күнге дейін еңбек демалысын келесі жағдайлары бойынша беру қажет:

• неке қию
• баланың тууы;
• жақын туыстары, сондай-ақ зайыбы (жұбайы) және (немесе) олардың жекжаттары (ата-анасы бір және ата-анасы бөлек ағалы-інілер мен апалы-сіңлілер (қарындастар), ата-аналары (ата-анасы), балалары, атасы, әжесі, немерелері) қайтыс болғанда;
• еңбек әрі ұжым шартымен көзделген басқа жағдайларда.

Мұғалімдердің жыл сайынғы еңбек демалысы – олардың кәсіби денсаулығын сақтап, жаңа күшпен жұмыс істеуіне септігін тигізетін маңызды әлеуметтік кепілдік. Бұл – ұстаздарға құрмет пен қолдау көрсетудің бір тәсілі. Сондықтан әрбір педагог өз демалысын толыққанды пайдаланып, демалып қайтуы тиіс.