Қазақстан және атом саласы: уран өндірісінен болашақ энергетикасына дейін

Бүгін, 28 қыркүйек, елімізде Атом саласы күні аталып өтіледі. Қазақстан әлемдік уран өндірісінде көш бастап тұр және бейбіт атом саласында маңызды бастамалар көтеріп келеді. Семей полигонын жабудан бастап, МАГАТЭ-нің уран банкін ашуға дейінгі қадамдар еліміздің халықаралық беделін арттырды. Енді Қазақстан атом энергетикасын дамытып, болашақтың «жасыл энергиясына» жол ашуды көздеп отыр, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.

Бейбіт атомға қадам

Қазақстанның атом саласындағы тарихы Семей ядролық полигонынан бастау алады. 1991 жылы еліміз әлемді таңғалдырған батыл қадам жасап, полигонды жапты. Бұл шешім Қазақстанды ядролық қарусызданудың үлгі еліне айналдырды және бейбіт атомды дамытуға жол ашты.

Уран өндірісіндегі әлемдік көшбасшы

Қазақстан уран өндірісінде жетекші мемлекет саналады. Жыл сайынғы әлемдік өндірістің шамамен 40 пайызын қамтамасыз етіп отырған еліміз ядролық отын нарығында сенімді серіктеске айналды. «Қазатомөнеркәсіп» ұлттық компаниясы өндірісте экологиялық таза әрі заманауи технологияларды қолдана отырып, ядролық отын тізбегінің маңызды бөлігі болып отыр.

Ғылым және инновациялар

Елімізде бейбіт атомды дамытуға арналған ғылыми-зерттеу инфрақұрылымы бар. Ұлттық ядролық орталық пен Ядролық физика институты ядролық медицина, радиациялық қауіпсіздік, экология және жаңа материалдарды әзірлеу саласында зерттеулер жүргізуде. Ядролық технологиялар қатерлі ісік ауруларын емдеуде, ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіпте де қолданылып келеді.

Халықаралық ынтымақтастық

Қазақстан Халықаралық атом энергиясы агенттігімен (МАГАТЭ) белсенді әріптестік орнатқан. 2017 жылы Өскеменде МАГАТЭ-нің төмен байытылған уран банкі ашылды. Бұл жоба Қазақстанның жаһандық ядролық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қосқан зор үлесін көрсетті.

Болашақтың энергиясы

Әлемде энергия тұтыну көлемі артып отырған кезеңде атом энергетикасы «болашақтың энергиясы» ретінде қарастырылуда. Қазақстанда да атом электр станциясын салу мәселесі қарастырылып жатыр. Бұл елдің энергия теңгерімін әртараптандыруға, көміртегі шығарындыларын азайтуға және жасыл экономикаға көшуге ықпал етпек.

• Қазақстанның атом саласындағы рөлі көпқырлы:
• тарихи тұрғыдан – ядролық қарусызданудағы батыл қадамымен,
• экономикалық тұрғыдан – уран өндірісіндегі көшбасшылығымен,
• стратегиялық тұрғыдан – бейбіт атомды дамытудағы халықаралық бастамаларымен ерекшеленеді.

Ядролық технологияларды бейбіт мақсатта пайдалану арқылы Қазақстан болашақ энергиясын қалыптастыруға және жаһандық қауіпсіздікті нығайтуға үлес қосып отыр.